#tegen

“Het gaat maar door met die demonstraties hier in Den Haag!”, heb ik afgelopen maanden regelmatig verzucht. “Ik kan mijn tentje wel opzetten bij het Malieveld!” En alsof het zo moest zijn, is bij instituut ProDemos aan de Hofweg net een nieuwe tentoonstelling geopend over, tja: protesteren in Den Haag. ‘Tegen! 50 jaar demonstreren op en rond het Binnenhof’ toont iconische foto’s van demonstraties door de jaren heen. Boeren, klimaatjongeren, studenten, kruisraketten, abortus, AOW, Radio Veronica, alles komt voorbij. Inclusief schapen, koeien, olifanten en andere viervoeters die al dan niet tegen hun zin naar het Binnenhof werden gesleept.

Koeien drinken uit de fontein van het Binnenhof, foto Rob Bogaerts, 25 mei 1989

De expositie is bijzonder, omdat er tegenwoordig niet meer op het Binnenhof geprotesteerd mag worden. Maar ook omdat ze aanzet tot nadenken. Sommige dingen veranderen blijkbaar nooit, hoe hard mensen ook reuren en roeptoeteren. Een van de foto’s toont een grote demonstratie van zorgpersoneel uit 1989. Het onderschrift luidt: 16.000 verpleegkundigen en verzorgenden demonstreren op het Binnenhof tegen het beleid van staatssecretaris Dick Dees. Ze voeren actie voor minder werkdruk, een beter salaris en meer waardering voor hun werk (sec). Blijkbaar is er in 30 jaar tijd dus niets bereikt. Om droevig van te worden.

Tégen zijn is trouwens niet altijd even makkelijk. Dat bewezen afgelopen dagen wel alle naïeve influencers met hun #ikdoenietmeermee. Want als je ergens tegen bent, dan moet je het natuurlijk wel goed doen. En niet zo warrig als een Famke Louise die in Jineks tv-show vertelde dat ze helemaal niet tegen de coronamaatregelen is, maar tegen de teloorgang van de samenleving, waardoor Jinek zich oprecht afvroeg “of ze dan niet bij de verkeerde hashtag zat?”. Overigens vinden niet alleen Famke en haar medevloggers dat ‘tegen’ ingewikkeld; ook redacties lijken er moeite mee te hebben. Je kunt tegen de coronamaatregelen zijn, toch? Vraag het maar aan onze influencers. Maar kun je ook tegen de anticoronamaatregelen zijn? Ja, nu wordt-ie lastig. Afijn, onderstaand fotobijschrift bij een recent NRC-artikel staat me toch een beetje, eh, tegen.

Terug naar de tentoonstelling. Een heel mooie expo, met maar één minpuntje. Er hing geen enkele foto van mij. Daar moet bij een nieuwe tentoonstelling, over 50 jaar, natuurlijk wel verandering in komen! Gelukkig heb ik voor mijn demonstratiefoto’s van de afgelopen maanden alvast een prachtig podium gekregen: vanaf het eerste weekend van oktober is in kunstcentrum Stroom een mooie selectie van mijn foto’s te zien die ik maakte in opdracht van het Haags Historisch Museum en het Gemeentearchief. In de groepstentoonstelling ‘Capturing Corona‘ toon ik hoe veelzijdig en divers de manifestaties rond het Binnenhof van 2020 waren. Volgende week bouwen we op. Welkom in de Roaring Twenties!

Uit de serie ‘Roaring Twenties’, Politie te paard krijgt hulp uit onverwachte hoek tijdens verboden demonstratie van actiegroep Viruswaanzin op 28 juni 2020.

Protest

“De politie van Den Haag heeft vanmiddag 37 demonstranten aangehouden bij betogingen tegen de coronamaatregelen van het kabinet. Ze zijn afgevoerd in bussen”. Zo berichtte het NOS journaal zojuist over de protesten die vandaag op diverse locaties in Den Haag plaatsvonden. Andere media van hetzelfde laken een pak: arrestaties, aanhoudingen en betogers die zich niet aan de regels hielden. Dat er de hele middag in de hofstad op vier locaties losjes en vreedzaam geprotesteerd werd waarbij de organisatoren er alles aan deden om betogers voldoende afstand te laten houden, dat de sfeer uitstekend was, dat er goede muziek was en zelfs de politie er ontspannen onder bleef, daar repte geen enkele krant of tv-zender over. En dat is jammer. Niet dat het nu zo belangrijk is dat heel Nederland weet dat Den Haag relaxed in het verweer was gekomen onder een warm voorjaarszonnetje, maar omdat het beeld dat in alle media verscheen geen recht deed aan de werkelijkheid. Die was veelzijdiger, complexer en niet in één beeld te vangen, zoals de media wel probeerden. Net als de protesten zelf, die een allegaartje waren van lockdownverzet en complottheorieën tot kritiek op vaccinaties, 5G, Bill Gates en verplichte quarantaine. Dat veel protestgroepen de NOS dan wegzetten als brenger van fake news (wat de boze boeren overigens ook naar hartenlust deden) dat zet dan toch wel aan het denken. Afijn, in Den Haag is de rust weergekeerd. Het is goed dat er gedemonstreerd mag worden en het laatste woord is wat mij betreft nog niet gevallen over de rol van media in deze crisistijd.

En nog meer boeren!

Het eerste boerenprotest was nog maar koud achter de rug of Den Haag kon zijn borst alweer natmaken voor een tweede actiedag. Afgelopen woensdag stroomde de stad opnieuw vol met vele honderden trekkers, waarmee de betogers duidelijk wilden maken dat er nog niet voldoende naar hen werd geluisterd. Stikstofregels prima, maar realistisch en niet alleen op hun schouders. De gemeente Den Haag was deze keer niet vies van grof geschut – vreesde mogelijk een snellere verbouwing van het Binnenhof dan gepland – een zette het leger in om alle toegangswegen tot de binnenstad te blokkeren. Een zware maatregel waarmee niet alleen de actievoerders, maar ook de inwoners zelf flink werden getroffen. En uiteindelijk ook niet waterdicht, want in de middag vonden diverse boeren via de trambanen alsnog een ingang naar de binnenstad en koersten ze onder luid applaus toeterend langs Centraal Station richting Koekamp en Malieveld.

Niet alle protesterende boeren keerden ’s avonds terug naar hun erf. Een deel bleef overnachten in Den Haag om de volgende ochtend langs de Hofvijver een ontbijt aan te bieden aan alle bewoners, als goedmakertje voor de overlast én om stadsneusjes te laten zien waar hun eten vandaan komt. Zelf was ik ook van de partij om te fotograferen en sprak ik met diverse boerinnen. Een van hen had ’s nachts in een koeientrailer op het Malieveld geslapen en vertelde geëmotioneerd dat ze nu voor de derde keer in haar leven in Den Haag was. Als boerin kan ze eigenlijk nooit weg. Eén keer was ze op Scheveningen geweest, en nu twee keer achter elkaar in de Hofstad om het protest kracht bij te zetten. De steun die ze voelde van iedereen onderweg en in de stad vond ze overweldigend. Ik smeerde intussen een boterham met een vers eitje en had nog geen hap genomen of kreeg pardoes een microfoon van Omroep West onder mijn neus. “Smaakt het, mevrouw?” Een tv-debuut met een mondvol ei zag ik niet zo zitten. “Sorry hoor, even niet filmen als ik aan het eten ben” liet ik de verslaggever weten, waarop hij terstond riposteerde: “Maar mevrouw, dat is juist heel erg boers!” Pas aan het einde van de dag durfde ik het aan om op de website van de omroep naar een filmpje te zoeken. Ik vond het en ik kwam in beeld (na 45 sec.). Met broodje ei, maar zonder tekst. Heel fijn. Boeren blij, fotografe blij. Op naar het volgende evenement!

Boerenprotest

Altijd wat te beleven als je vlakbij het Malieveld werkt. Duizenden Nederlandse boeren lieten gisteren stevig van zich horen door in grote colonnes op hun tractoren richting Den Haag te rijden. Het was een spectaculair en wonderlijk gezicht. Van alle kanten kwamen ze aan, van de snelwegen, de provinciale wegen, de binnenwegen, om al claxonnerend dwars door de stad richting het grote protestveld te koersen. Sommigen waren al midden in de nacht vertrokken, anderen waren over het strand gekomen om chaos op de toegangswegen te vermijden. En die chaos was er: het werd met stip de drukste ochtendspits ooit in Nederland. Maar desondanks was er vooral veel sympathie voor de actievoerders. Boeren die pleitten voor minder regelgeving, minder wijzende vingertjes en vooral meer boerenverstand als het om ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken gaat. Regelmatig kwam het terug in de betogen: overal ter wereld kijkt men met trots naar onze agrarische sector, maar in eigen land krijgen we de zwarte piet toegespeeld. Het was een krachtige boodschap die verder reikte dan het Malieveld. Zelfs The New York Times plaatste een artikel over de protesten online. ’s Middags tegen vieren liep het grote veld weer langzaam leeg en keerde de rust terug. Maar volgens de boeren zelf is het laatste woord nog niet gevallen. Als het moet karren ze zo weer richting kabinet.

En speciaal voor de boerendochter uit de familie die zich afvroeg of tractoren wel over een claxon beschikken: [geluid lekker omhoog!]

 

 

Feestje

Onlangs vond ik in een fotoboek onderstaande foto van Eva Besnyö, een beroemde Hongaars-Nederlandse fotografe die begin 20e eeuw is geboren. De foto is gemaakt op Koninginnedag 1939 en toont vrouwen en kinderen in klederkracht bij een frietkraam in Westkapelle, Zeeland. Ik vind het een van de mooiste foto’s van Besnyö die ik ken. Het licht is fenomenaal, de grijsgradaties prachtig en lucht en zand geven de afbeelding een natuurlijk vignet. En dan die vraag: wat doet dat frietkot daar bovenaan de dijk, in the middle of nowhere? Stond het er altijd al? Is het speciaal voor Koninginnedag gebouwd?

Tachtig jaar later (nou ja, bijna dan, in 1939 viel de feestdag op 31 augustus, de verjaardag van Wilhelmina) is ook deze fotografe met de camera op pad. Op zoek naar licht, fenomenaal licht op een grauwe dag. Een Malieveld in plaats van een zeedijk. Kleur waar ooit zwart-wit was. Een leve de koning, in plaats van leve de koningin. Maar in wezen is er natuurlijk niets veranderd. Koningsdag is je verkleden, de slingers ophangen, een wit kantje, een gouden randje, een feestje – én een frietje waard!

Juf werkt zich suf

Ruim 40.000 leraren verzamelden zich vanmiddag op een winderig en blubberig Malieveld om het kabinet op te roepen meer te investeren in het onderwijs. Extra personeel, een hoger salaris en meer waardering voor het vak, was waar ze om vroegen. De sfeer was goed. Maar het geluid wat timide. “Misschien moet het onderwijs maar een multinational worden”, werd er geschertst. “Dan worden we tenminste door de regering gezien, krijgen we aandacht en bonussen. En o ja, dan mogen we ook nog ongestraft de belasting ontduiken.” Mogelijk zat daar de kneep. Dat het onderwijzend personeel vandaag de dag te braaf is. Natuurlijk stonden er bevlogen mensen in de modder en op het podium. Maar niet alle speeches overtuigden, niet alle spandoeken waren raak. En ook Dolf Jansen in de rol van presentator, grapte er nogal eens naast. Het vuur van de jongeren die een maand geleden op dezelfde plek de klimaatmars liepen ontbrak. Maar je zou het natuurlijk ook zo kunnen zien: in al hun makheid raakten de docenten exact de kern van het probleem. “Volledig uitgeteld, maar toch op het Malieveld!”

Circus

Het was vrijdagavond en ik was zojuist met mijn zusje naar de bioscoop op het Buitenhof geweest. “Huisvrouwen bestaan niet”. Ondanks een totaal onhebbelijke titel, een heel vermakelijke film. We stonden buiten, het miezerde en de harde zuidwester maakte de gevoelstemperatuur er niet beter op. Het was heel erg tijd om naar huis te gaan. Maar ik had “ze” gezien. Onderweg naar de bioscoop. En ze lieten me niet los. Verre van dat. Ze trokken aan me, zo hard, dat ik op de Kneuterdijk mijn stuur rechtsom in plaats van linksom gooide en onverwijld koers zette richting Malieveld. De circustenten.

Echt, als iets mijn fotografenhart sneller doet slaan, zijn dat circustenten, pagodetenten of andersoortige punttenten. Ieder zijn gekte, zullen we maar zeggen. Maar dit waren niet zomaar tenten, dit waren exemplaren die letterlijk in de spotlights stonden en om de paar seconden van kleur veranderden. Die MOEST ik gewoon vastleggen. Er was geen voorstelling deze avond, maar wel iets anders gaande: het Top2000 live café. Met swingende muziek die ook buiten de tenten zeer goed te horen was. En zo banjerde ik in regen en wind door de enorme (lees: kolossale) modderplassen rondom het complex terwijl om mij heen Bruce Springsteen, Fleetwood Mac en Cyndi Lauper uit de luidsprekers schalden. “Girls just wanna have fun” terwijl ik blauwe vingers, natte voeten en een ijzige zuidwester trotseerde. Maar oh, de foto’s! De foto’s!