Niemandsland

De beste stukjes stad zijn de stukjes stad in ontwikkeling. Ik kom heel graag op het Zuiderstrand en aan de flank van Duindorp, op het voormalig Norfolk-terrein. Jarenlang is het een prachtig stuk niemandsland geweest, noch stad, noch strand, maar iets volledig ontastbaars ertussenin. Een geweldig struinterrein waar bloei en verval elkaar versterkten. Waar je kon rondscharrelen langs verborgen strandjes, oude kades en verroeste steigers om trappetjes op en af, kruip door sluip door weer in de bewoonde wereld uit te komen. Het kan nog steeds, maar de veranderingen gaan hard. De eerste nieuwbouwwijk op deze dure gemeentegrond is al volledig opgeleverd: New Norfolk, langs de Houtrustweg. Voor dit project veel sociale huurwoningen, in balans met de koopkracht van de omliggende wijken. Maar voor het volgende project, De Zuid, pal achter de duinen, zal een stuk dieper in de buidel getast moeten worden. Wie voor een appartement van 88 m² meer dan 5 ton kan neertellen, mag wel een leuk erfenisje achter de hand hebben. Groter kan trouwens ook. De penthouses gaan tot 222 m². De helft van alle woningen is al verkocht en de bouwwerkzaamheden zijn in volle gang. Het Zuiderstrandtheater, op de kop van het terrein, is inmiddels volledig ingebouwd. Snel dus maar een fotorondje voor ook dit stukje Den Haag straks onherkenbaar veranderd zal zijn.

Bouwwerkzaamheden vlak voor de entree van het Zuiderstrandtheater.

Op het voormalige Norfolk-terrein wordt gebouwd aan nieuwbouwproject De Zuid.

Werk in uitvoering. Op de parkeerplaats van het Zuiderstrandtheater.

Bereikbaarheid met bus en grijpwagen gegarandeerd.

Kranen overal. Busstop van bus 28 naar het Zuiderstrand.

De voorstellingen in het theater gaan gewoon door. Scapino ballet levert materieel.

Nog een nieuw project: Zeezicht aan de Hellingweg wordt 40 meter hoog.

Aalscholvers bij de Voorhaven, links de visafslag.

Oudbouw en nieuwbouw vermengen zich aan de Kranenburgweg.

Herinrichting van de Houtrustweg, rechts de woningen van Duindorp.

Het strand is nooit ver. Het volgende nieuwbouwproject evenmin. Een hotel verrijst op de kop van het Noordelijk Havenhoofd.

Meer informatie over de bouwprojecten in Scheveningen Haven? De gemeente Den Haag heeft alles op een rij gezet met een mooi kaartje.

Duur betaald

Het leek wel of alle Nederlandse media gisteren maar over één ding konden berichten. De rellen in Duindorp, en de vreugdevuren die definitief door het gemeentebestuur waren afgeblazen. Opeens waren alle ogen op deze Haagse volkswijk gericht en had iedereen er een mening over. In het dorp was het al een aantal dagen onrustig nadat de organisatie van het Duindorpse vreugdevuur had besloten de stekker uit het evenement te trekken. Reden: gebrek aan hulp van de gemeente om de benodigde vergunning alsnog rond te krijgen. Maandagavond escaleerde het met diverse vuurwerkbrandjes en vernielingen in het eigen dorp. De ME moest ingezet worden en er werden twaalf aanhoudingen verricht.

Dinsdagochtend neem ik een kijkje in de wijk. Het is heel rustig in de straten. Zo rustig dat een verslaggever van de Telegraaf moeite heeft bewoners te interviewen. En wie wordt aangesproken is niet altijd happig op de microfoon. Duindorpers zien de pers liever verdwijnen dan verschijnen. Ze worden geassocieerd met het bevoegd gezag en vertellen niet altijd de waarheid. Er hangt nog een stevige brandlucht in de wijk en de onrustige avond resoneert in de honderden glasscherven bij het bushokje op het Tesselseplein. Ook de al langer leegstaande snackcar aan de rand van de duinen biedt een trieste aanblik. Die was al een avond eerder in brand gestoken.

In de namiddag kom ik terug. De bezem is door het dorp gehaald, het glas opgeruimd en het vernielde straatmeubilair met linten afgezet. Het is tegen etenstijd en inmiddels wat drukker in het dorp. Ik doe mijn boodschappen bij de Hoogvliet op het buurtpleintje en het gespreksonderwerp laat zich niet moeilijk raden. Bij de broodafdeling: “Heb je het al gehoord van die van hierachter? Die wordt morgen voorgeleid; hij heeft een rechercheur belaagd. Hij had pas nog bij de marechaussee gesolliciteerd. Nou, dat kan-ie op z’n buik schrijven.” En bij de versafdeling: “Vanavond gaat het helemaal los. Ik hoorde dat er ook allemaal gasten van Ado komen en uit Delft. Ze zullen de wijk wel afsluiten.”

De wijk wordt in de avond inderdaad afgesloten voor verkeer, maar te voet kun je er gewoon in. Er hangt een vreemde stilte als ik er rond acht uur een rondje loop. Op bijna elke hoek staat een politiebusje, maar er is vrijwel niemand op straat. Het voelt als sperrgebiet. Verspreid over de wijk hangen groepjes rond, in het zwart gekleed met mutsen en hoodies. Een enkeling onherkenbaar met sjaal voor de mond. Af en toe laat iemand z’n hond uit of steekt een bewoner zijn hoofd om de hoek van de deur. De enige pers die ik spot heeft zich verzameld bij de Houtrustweg, buiten het dorp. Ik zie niemand in de straten zelf, of ze zijn incognito. Ook ik ben me bewust van mijn positie en trek mijn eveneens zwarte muts wat verder over mijn hoofd. Ik zorg dat de camera niet zichtbaar is en dat ik niet te lang op één plek blijf staan. Als ik het toch niet kan laten om voor de tweede keer door de Pluvierstraat te lopen waar kleine brandjes woeden, word ik direct met mijn neus op de feiten gedrukt. “Die is volgens mij niet te vertrouwen”, hoor ik uit een open raam boven me. “Loop jij maar snel door!”. Uiteindelijk blijft het deze avond rustig in de wijk. Elders in Den Haag worden diverse aanhoudingen verricht, maar in Duindorp geen één.

Ik zal de rellen niet goed praten, maar ik snap ze wel. Ik heb diverse jaren de vreugdevuren en hun opbouw gefotografeerd en iedere keer zag je de gemeenschapszin, de verbroedering. Iedereen die samenkwam op dagen waar maanden voorbereiding aan vooraf waren gegaan. Duindorpers zijn geen tokkies, wel een gesloten gemeenschap waar traditie hoog in het vaandel staat en het adagium ‘voor wat hoort wat’ op de tegeltjes pronkt. Als je als gemeentebestuur daaraan voorbij gaat en alleen maar neemt zonder te geven, dan slaat de vlam in de pan en zal de vis uiteindelijk duur worden betaald.

Snackcar Melissa verwoest door brand

Het bushokje op het Tesselseplein in gruzelementen

Inspectie na brand in de Pniëlkerk, die op het punt stond gesloopt te worden

Een gemeentebord aan diggelen op de Houtrustweg

Politie voert controles uit bij de toegangswegen tot het dorp

Een klein straatbrandje

In de Pluvierstraat worden opnieuw afvalcontainers in brand gestoken

Hij komt, hij komt!

Is de pakjesboot er nou nog niet?

Dan maar op de uitkijk

Of leren vissen

Of even zwaaien naar de overkant

Eindelijk… Pakjesboot 070!

Hij is voor groot en klein

En voor de mooiste pietjes van het land

Dag Sinterklaasje!

Deze niet meenemen graag, drie in de zak is wel genoeg.

Afbouw

En dan is het strandseizoen weer voorbij! Afgelopen week werden de laatste paviljoens op Scheveningen afgebroken en op transport gezet voor de nodige likjes beits en verf. Een komen en gaan van hijskranen, opleggers, vrachtauto’s en ander containervervoer. En zo namen we onder een strakblauwe hemel en een fel herfstzonnetje afscheid van een seizoen vol verhalen en foto’s. Ik heb zojuist maar eens even geteld in mijn archief: precies 50 keer ben ik dit jaar met de camera naar Scheveningen geweest vanaf de Nieuwjaarsduik tot aan vandaag. En nu zijn we er echt bijna: vanaf voorjaar 2020 groepsexpo in het leukste museum van Den Haag!

Duister Den Haag

Nog even en dan
Weer dat griezelfestijn
Al eeuwen volstaat hier:
Hof, vijver en Plein

En nog meer boeren!

Het eerste boerenprotest was nog maar koud achter de rug of Den Haag kon zijn borst alweer natmaken voor een tweede actiedag. Afgelopen woensdag stroomde de stad opnieuw vol met vele honderden trekkers, waarmee de betogers duidelijk wilden maken dat er nog niet voldoende naar hen werd geluisterd. Stikstofregels prima, maar realistisch en niet alleen op hun schouders. De gemeente Den Haag was deze keer niet vies van grof geschut – vreesde mogelijk een snellere verbouwing van het Binnenhof dan gepland – een zette het leger in om alle toegangswegen tot de binnenstad te blokkeren. Een zware maatregel waarmee niet alleen de actievoerders, maar ook de inwoners zelf flink werden getroffen. En uiteindelijk ook niet waterdicht, want in de middag vonden diverse boeren via de trambanen alsnog een ingang naar de binnenstad en koersten ze onder luid applaus toeterend langs Centraal Station richting Koekamp en Malieveld.

Niet alle protesterende boeren keerden ’s avonds terug naar hun erf. Een deel bleef overnachten in Den Haag om de volgende ochtend langs de Hofvijver een ontbijt aan te bieden aan alle bewoners, als goedmakertje voor de overlast én om stadsneusjes te laten zien waar hun eten vandaan komt. Zelf was ik ook van de partij om te fotograferen en sprak ik met diverse boerinnen. Een van hen had ’s nachts in een koeientrailer op het Malieveld geslapen en vertelde geëmotioneerd dat ze nu voor de derde keer in haar leven in Den Haag was. Als boerin kan ze eigenlijk nooit weg. Eén keer was ze op Scheveningen geweest, en nu twee keer achter elkaar in de Hofstad om het protest kracht bij te zetten. De steun die ze voelde van iedereen onderweg en in de stad vond ze overweldigend. Ik smeerde intussen een boterham met een vers eitje en had nog geen hap genomen of kreeg pardoes een microfoon van Omroep West onder mijn neus. “Smaakt het, mevrouw?” Een tv-debuut met een mondvol ei zag ik niet zo zitten. “Sorry hoor, even niet filmen als ik aan het eten ben” liet ik de verslaggever weten, waarop hij terstond riposteerde: “Maar mevrouw, dat is juist heel erg boers!” Pas aan het einde van de dag durfde ik het aan om op de website van de omroep naar een filmpje te zoeken. Ik vond het en ik kwam in beeld (na 45 sec.). Met broodje ei, maar zonder tekst. Heel fijn. Boeren blij, fotografe blij. Op naar het volgende evenement!

Boerenprotest

Altijd wat te beleven als je vlakbij het Malieveld werkt. Duizenden Nederlandse boeren lieten gisteren stevig van zich horen door in grote colonnes op hun tractoren richting Den Haag te rijden. Het was een spectaculair en wonderlijk gezicht. Van alle kanten kwamen ze aan, van de snelwegen, de provinciale wegen, de binnenwegen, om al claxonnerend dwars door de stad richting het grote protestveld te koersen. Sommigen waren al midden in de nacht vertrokken, anderen waren over het strand gekomen om chaos op de toegangswegen te vermijden. En die chaos was er: het werd met stip de drukste ochtendspits ooit in Nederland. Maar desondanks was er vooral veel sympathie voor de actievoerders. Boeren die pleitten voor minder regelgeving, minder wijzende vingertjes en vooral meer boerenverstand als het om ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken gaat. Regelmatig kwam het terug in de betogen: overal ter wereld kijkt men met trots naar onze agrarische sector, maar in eigen land krijgen we de zwarte piet toegespeeld. Het was een krachtige boodschap die verder reikte dan het Malieveld. Zelfs The New York Times plaatste een artikel over de protesten online. ’s Middags tegen vieren liep het grote veld weer langzaam leeg en keerde de rust terug. Maar volgens de boeren zelf is het laatste woord nog niet gevallen. Als het moet karren ze zo weer richting kabinet.

En speciaal voor de boerendochter uit de familie die zich afvroeg of tractoren wel over een claxon beschikken: [geluid lekker omhoog!]

 

 

Feestje

Onlangs vond ik in een fotoboek onderstaande foto van Eva Besnyö, een beroemde Hongaars-Nederlandse fotografe die begin 20e eeuw is geboren. De foto is gemaakt op Koninginnedag 1939 en toont vrouwen en kinderen in klederkracht bij een frietkraam in Westkapelle, Zeeland. Ik vind het een van de mooiste foto’s van Besnyö die ik ken. Het licht is fenomenaal, de grijsgradaties prachtig en lucht en zand geven de afbeelding een natuurlijk vignet. En dan die vraag: wat doet dat frietkot daar bovenaan de dijk, in the middle of nowhere? Stond het er altijd al? Is het speciaal voor Koninginnedag gebouwd?

Tachtig jaar later (nou ja, bijna dan, in 1939 viel de feestdag op 31 augustus, de verjaardag van Wilhelmina) is ook deze fotografe met de camera op pad. Op zoek naar licht, fenomenaal licht op een grauwe dag. Een Malieveld in plaats van een zeedijk. Kleur waar ooit zwart-wit was. Een leve de koning, in plaats van leve de koningin. Maar in wezen is er natuurlijk niets veranderd. Koningsdag is je verkleden, de slingers ophangen, een wit kantje, een gouden randje, een feestje – én een frietje waard!

Belvédère

In Den Haag is het groen nooit ver weg. En zelden ook erg druk. Sterker: in sommige parken en bosjes kun je rustig een kanon afschieten. Niemand die het merkt. Vandaag was ik in zo’n gebied. Eén van de allerstilste duingebiedjes van Den Haag, op de rand van Scheveningen. Geen kip te bekennen, nooit. Het draagt een statige naam: het Belvédère. Echt statig is het niet, en het uitzicht is evenmin heel ‘belle’. Het is vooral hoog, een van de hoogste duinen van Den Haag. En stil dus, maar dat had ik al gezegd. Vroeger was dat wel anders. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog lag op de plek van dit duin een omvangrijk bunkercomplex, Widerstandsnest 311, een marinehoofdkwartier van waaruit alle West-Europese torpedoboten werden aangestuurd. Het bestond uit een centraal commandocentrum dat zowel bovengronds als ondergronds verbonden was met een groot aantal geheime ‘units’. En als onderdeel van de Atlantikwall stond er heel wat luchtafweergeschut opgesteld. Niks stilte dus. Een behoorlijk explosief gebied.

Belvédèreduin en Van Stolkpark, foto uit CE-Bodembelastingkaart gemeente Den Haag

 

Een dag geleden wist ik dit nog allemaal niet. Vandaag wel, omdat de gemeente Den Haag voor haar bewoners en bezoekers graag bordjes op bijzondere plekken plaatst. Zo las ik op dat bordje – dat naast een heel fijn bankje stond – dat de marinecommandant woonde aan Hogeweg 18 (lees: Hogeweg 18 geconfisqueerd had), een statig pand dat vandaag de dag wel een paar miljoen waard is. Villa Sandhaghe heet het. Een pand dat je trouwens niet mag zien, want op Google Maps is het volledig geblurred (spannund! staatsgeheim!). Dat het bordje van de gemeente pal voor het betreffende pand staat kan dan alleen maar Haagse logica zijn.

Villa Sandhaghe, geblurred op Google Maps

Die villa Sandhaghe had ik tijdens mijn struintocht door het Belvédèreduin al ongemerkt op de foto gezet. Een klassieke villa die zich aftekende tegen torenhoge dennen op het duin. Die dennen vond ik sowieso fascinerend en gingen meermaals op de foto. Evenals de Waterpartij, pal aan de voet van het Belvédère. Het bunkercomplex onder het duin is trouwens een aantal jaar terug nog éénmaal open geweest, en daarna permanent ontoegankelijk gemaakt. En over ontoegankelijkheid gesproken: mocht je ooit het snode plan hebben je eigen onderkomen te laten blurren. Wees gewaarschuwd:

[Klacht op klacht.nl, gericht aan Google] “Omstreeks 2011 heb ik mijn raam laten blurren. Het effect was dat zij mijn hele huis geblurred hebben en dat het lijkt of er een crimineel woont! Dit was niet de bedoeling. Ik heb Google gevraagd om het ongedaan te maken. Dit is niet gehonoreerd, want eenmaal geblurred is altijd geblurred.”

Juf werkt zich suf

Ruim 40.000 leraren verzamelden zich vanmiddag op een winderig en blubberig Malieveld om het kabinet op te roepen meer te investeren in het onderwijs. Extra personeel, een hoger salaris en meer waardering voor het vak, was waar ze om vroegen. De sfeer was goed. Maar het geluid wat timide. “Misschien moet het onderwijs maar een multinational worden”, werd er geschertst. “Dan worden we tenminste door de regering gezien, krijgen we aandacht en bonussen. En o ja, dan mogen we ook nog ongestraft de belasting ontduiken.” Mogelijk zat daar de kneep. Dat het onderwijzend personeel vandaag de dag te braaf is. Natuurlijk stonden er bevlogen mensen in de modder en op het podium. Maar niet alle speeches overtuigden, niet alle spandoeken waren raak. En ook Dolf Jansen in de rol van presentator, grapte er nogal eens naast. Het vuur van de jongeren die een maand geleden op dezelfde plek de klimaatmars liepen ontbrak. Maar je zou het natuurlijk ook zo kunnen zien: in al hun makheid raakten de docenten exact de kern van het probleem. “Volledig uitgeteld, maar toch op het Malieveld!”