Fort Scheveningen

Je knippert even met je ogen en opeens is de wereld veranderd. Voor mijn gevoel was het nog maar gisteren dat het strand van Scheveningen zinderde van hitte, onrust, reuring en overlast. Wie nu een wandelingetje langs de kust maakt, weet niet wat hij ziet. Een desolaat en uitgestorven fort Scheveningen. Bij hoge uitzondering mochten de strandtenten dit jaar blijven staan. De kostenpost voor afbouw, opslag en transport zou menig eigenaar – die nog moest bijkomen van het grote omzetverlies dit voorjaar – hebben genekt. Dus kwamen onlangs hamers, boren en beitels uit de gereedschapskist om de hachelijke boedel te beschermen. Een dichtgetimmerde wereld is het resultaat, zandzakken voor de deur, opgestuwde strandwallen links en rechts. Een enkele tent is niet versterkt. Storm en wind hebben er vrij spel. En de eerste ramen liggen al in gruzelementen. Op hoop van zegen!

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Dreutelen

Hadden we gisteren toch een prachtig woord van de dag: dreutelen. Vanuit het niets kwam Rutte er opeens mee op de proppen tijdens zijn persconferentie. Ja, je mag naar een vakantiehuisje in eigen land, maar ga vooral niet dreutelen. “Wattuh?” was het eerste wat ik dacht. “Dreutelen, wat is dat?” Ik kon me er wel iets bij voorstellen (drentelen, dralen, keutelen, dwalen, zoiets), maar zeker wist ik het niet. Van Dale bood geen soelaas: woord onbekend. Maar met wat verder googelen kwam ik inderdaad in die categorie van termen die een efficiënte regeringsleider niet snel zal promoten, namelijk die van de slenterwoorden (oh, heerlijke slenterwoorden, als teuten, leuteren en keutelen). Ik moest gelijk denken aan de burgemeester van Osaka die, weet u het nog, ergens in het voorjaar de halve wereld over zich heen kreeg toen hij opperde dat tijdens de lockdown alleen mannen boodschappen zouden moeten doen, omdat vrouwen in de supermarkt teveel treuzelen, neuzelen en beuzelen. Ik denk overigens dat die beste man groot gelijk had, maar in deze o zo geëmancipeerde wereld durft niemand dat natuurlijk toe te geven.
Afijn, het was sowieso taalkundig een fijne persconferentie, want kort daarna verscheen er nog een zeer interessant woord ten tonele: plateauën. Een stijgende lijn met besmettingen die nu begint te plateauën. Ik zou zeggen: die houden we erin! Ook inhoudelijk was het een mooie televisieavond. Wederom groot applaus voor de NOS-verslaggever die, nadat Rutte en De Jonge tien volle minuten hadden uitgelegd waarom strengere maatregelen nodig zijn ondanks dalende besmettingscijfers, de tegenwoordigheid van geest had nog geen minuut later de volgende vraag te stellen: Meneer Rutte, terwijl het toch echt beter gaat met de cijfers, komt u met een verzwaring. Hoe legt u dat nu uit?
Tot slot: wie straks in zijn vakantiehuisje tijd over heeft, want tja, geen gedreutel, bezoekt eens de volgende Facebookpagina: facebook.com/VBGBNWU. Ik citeer: De VBGBNWU verzamelt archaïsch, belegen, deplorabel, tanend, zeldzaam en zieltogend Nederlands taalgebruik teneinde dit voor teloorgang te behoeden.
Grote kans dat u bij de volgende persconferentie geen woordenboek meer nodig heeft.

Illustratie: Marc-Jan Janssen

Promotietour

Tijd voor even wat schaamteloze zelfpromotie op mijn blog, voor iedereen die niet meer zo actief is op social media, maar nog wel graag mijn schrijfsels in zijn of haar digitale brievenbus ontvangt. Willen jullie foto’s van mij op exposities zien? Kom dan – ijs, weder en coronamaatregelen dienende – binnenkort een keer langs bij museum Panorama Mesdag of kunstcentrum Stroom, beide in Den Haag. Panorama Mesdag presenteert sinds deze zomer de prachtige tentoonstelling ‘CANDID‘, een foto-expositie over de hedendaagse badcultuur waar vier fotografen, waaronder ikzelf, het alledaagse strandleven op onalledaagse wijze tonen. Foto’s die nu opeens een heel andere lading hebben gekregen in de anderhalvemetermaatschappij. Van één van mijn foto’s is bovendien in de museumwinkel een puzzel van 1000 stukjes te koop, ideaal voor de komende wintermaanden waarin we toch vooral thuis zullen zitten. Ga snel langs voordat straks de musea mogelijk weer moeten sluiten!

En als je dan toch in de buurt bent… Om de hoek van het museum bevindt zich kunstcentrum Stroom, waar momenteel (t/m 15 november) een groot aantal van mijn demonstratiefoto’s worden getoond die ik afgelopen maanden maakte rond het Binnenhof en op het Malieveld Ze maken deel uit van de tentoonstelling ‘Capturing Corona, de lockdown in foto’s‘, die goede recensies heeft gekregen en wegens succes al met een paar weken is verlengd.

Daarnaast hingen tot enkele weken geleden ook foto’s van mij in museum Hilversum, bij de expositie ‘PANdemIC‘. Deze tentoonstelling is inmiddels voorbij, maar enkele van mijn foto’s zijn nog wel terug te zien in het ontroerende fotoboek dat tegelijk met de expositie is gelanceerd. Je kunt dit boek bestellen via de website van Care4Corona. Wil je ook de rest van mijn journalistieke en documentaire coronafoto’s zien, kijk dan even op de website van de Beeldunie. Daar heb ik mijn archief sinds deze zomer ondergebracht.

Was dat alles? Bijna dan. Voor wie intussen coronamoe is en juist even iets héél anders wil zien: sinds deze week ben ik aangesloten bij het collectief 3kunstenaars. Via dit initiatief kun je op een laagdrempelige manier bijzondere kunstwerken aanschaffen en persoonlijk kennis maken met de kunstenaar. Meet the artist in coronatijd. Juist in coronatijd, want we hebben elkaar hard nodig. Ik zie je graag!

#tegen

“Het gaat maar door met die demonstraties hier in Den Haag!”, heb ik afgelopen maanden regelmatig verzucht. “Ik kan mijn tentje wel opzetten bij het Malieveld!” En alsof het zo moest zijn, is bij instituut ProDemos aan de Hofweg net een nieuwe tentoonstelling geopend over, tja: protesteren in Den Haag. ‘Tegen! 50 jaar demonstreren op en rond het Binnenhof’ toont iconische foto’s van demonstraties door de jaren heen. Boeren, klimaatjongeren, studenten, kruisraketten, abortus, AOW, Radio Veronica, alles komt voorbij. Inclusief schapen, koeien, olifanten en andere viervoeters die al dan niet tegen hun zin naar het Binnenhof werden gesleept.

Koeien drinken uit de fontein van het Binnenhof, foto Rob Bogaerts, 25 mei 1989

De expositie is bijzonder, omdat er tegenwoordig niet meer op het Binnenhof geprotesteerd mag worden. Maar ook omdat ze aanzet tot nadenken. Sommige dingen veranderen blijkbaar nooit, hoe hard mensen ook reuren en roeptoeteren. Een van de foto’s toont een grote demonstratie van zorgpersoneel uit 1989. Het onderschrift luidt: 16.000 verpleegkundigen en verzorgenden demonstreren op het Binnenhof tegen het beleid van staatssecretaris Dick Dees. Ze voeren actie voor minder werkdruk, een beter salaris en meer waardering voor hun werk (sec). Blijkbaar is er in 30 jaar tijd dus niets bereikt. Om droevig van te worden.

Tégen zijn is trouwens niet altijd even makkelijk. Dat bewezen afgelopen dagen wel alle naïeve influencers met hun #ikdoenietmeermee. Want als je ergens tegen bent, dan moet je het natuurlijk wel goed doen. En niet zo warrig als een Famke Louise die in Jineks tv-show vertelde dat ze helemaal niet tegen de coronamaatregelen is, maar tegen de teloorgang van de samenleving, waardoor Jinek zich oprecht afvroeg “of ze dan niet bij de verkeerde hashtag zat?”. Overigens vinden niet alleen Famke en haar medevloggers dat ‘tegen’ ingewikkeld; ook redacties lijken er moeite mee te hebben. Je kunt tegen de coronamaatregelen zijn, toch? Vraag het maar aan onze influencers. Maar kun je ook tegen de anticoronamaatregelen zijn? Ja, nu wordt-ie lastig. Afijn, onderstaand fotobijschrift bij een recent NRC-artikel staat me toch een beetje, eh, tegen.

Terug naar de tentoonstelling. Een heel mooie expo, met maar één minpuntje. Er hing geen enkele foto van mij. Daar moet bij een nieuwe tentoonstelling, over 50 jaar, natuurlijk wel verandering in komen! Gelukkig heb ik voor mijn demonstratiefoto’s van de afgelopen maanden alvast een prachtig podium gekregen: vanaf het eerste weekend van oktober is in kunstcentrum Stroom een mooie selectie van mijn foto’s te zien die ik maakte in opdracht van het Haags Historisch Museum en het Gemeentearchief. In de groepstentoonstelling ‘Capturing Corona‘ toon ik hoe veelzijdig en divers de manifestaties rond het Binnenhof van 2020 waren. Volgende week bouwen we op. Welkom in de Roaring Twenties!

Uit de serie ‘Roaring Twenties’, Politie te paard krijgt hulp uit onverwachte hoek tijdens verboden demonstratie van actiegroep Viruswaanzin op 28 juni 2020.

Rondje om de kerk

Wie had dat ooit verleden jaar kunnen bedenken, dat op Prinsjesdag 2020 vrijwel geen Oranjefan in Den Haag te vinden zou zijn? Het was de treurige waarheid. Nederland had massaal gehoor gegeven aan de oproep thuis te blijven en Prinsjesdag vanuit de luie stoel te bekijken. Wij fotografen waren toch wel enigszins teleurgesteld. Onze monarchisten bleken wel erg onderdanig te zijn geweest. Een paar gekke hoedjes, wat slingers, enkele feloranje t-shirts, dat zou het leuk doen op de foto, maar niets van dat al. “Eens even kijken of er hier nog Oranjefans zijn”, riep een enthousiaste NOS-verslaggever toen hij tegenover restaurant ’t Goude Hooft in hartje binnenstad stond. Leve de koning!…… En een groot stilzwijgen was zijn deel. Geen oranjefranje dus. Vandaag was de kleur wit. Tientallen witte afzetschermen rond het Binnenhof en een veelvoud daarvan rond de Grote Kerk, waar dit jaar de ceremonie plaatsvond. Alles om nieuwsgierige oogjes buiten te sluiten. En de regels waren streng: je mocht zoveel rondjes om de kerk lopen als je wilde, maar wie dat deed, moest doorlopen, mocht zelfs niet even stilstaan om een foto te nemen. En wit was eveneens de kleur van de vele busjes waarmee alle Kamerleden van het Binnenhof naar de Grote Kerk werden vervoerd. Met geblindeerde ramen, dat dan weer wel. Gelukkig was er één groep die nog wel wat burgerlijke ongehoorzaamheid durfde te tonen. In plaats van de Oranjefanaten waren vandaag de milieuactivisten van Extinction Rebellion in Den Haag neergestreken. Die hielden een eigen ‘Traanrede’ om te betreuren dat mens en dier aan het uitsterven zijn. En om wat extra aandacht voor hun standpunten te creëren, ketende een aantal van hen zich daarna vast aan het hek van Paleis Noordeinde. Reuring alom, maar de politie was snel ter plekke en zaagde ze los. Ik heb even voor hen geteld, maar liefst 7 keer komt het woord ‘klimaat’ in de troonrede voor. Geen slechte score. Nu de uitvoering nog.

Het Binnenhof is afgesloten voor publiek

Ook alle straten rondom de Grote Kerk zijn afgezet

Kamerlid Lilianne Ploumen op weg naar de Grote Kerk

Een beveiliger met een speciaal Prinsjesdag-mondkapje 

Bijna alle Kamerleden arriveren in witte, geblindeerde busjes

Minister Hugo de Jonge geeft op zijn Instagram een inkijkje in zijn busje

Ceremonieel bij de Grote Kerk

Willem Alexander en Maxima arriveren met escorte bij de kerk

Een zwaaiende Maxima achterin de auto

Prachtig terrasjesweer

Toch nog een Gouden Koets in de stad!

Activisten van Extinction Rebellion hebben zich vastgeketend aan het Paleishek

Protest

“De politie van Den Haag heeft vanmiddag 37 demonstranten aangehouden bij betogingen tegen de coronamaatregelen van het kabinet. Ze zijn afgevoerd in bussen”. Zo berichtte het NOS journaal zojuist over de protesten die vandaag op diverse locaties in Den Haag plaatsvonden. Andere media van hetzelfde laken een pak: arrestaties, aanhoudingen en betogers die zich niet aan de regels hielden. Dat er de hele middag in de hofstad op vier locaties losjes en vreedzaam geprotesteerd werd waarbij de organisatoren er alles aan deden om betogers voldoende afstand te laten houden, dat de sfeer uitstekend was, dat er goede muziek was en zelfs de politie er ontspannen onder bleef, daar repte geen enkele krant of tv-zender over. En dat is jammer. Niet dat het nu zo belangrijk is dat heel Nederland weet dat Den Haag relaxed in het verweer was gekomen onder een warm voorjaarszonnetje, maar omdat het beeld dat in alle media verscheen geen recht deed aan de werkelijkheid. Die was veelzijdiger, complexer en niet in één beeld te vangen, zoals de media wel probeerden. Net als de protesten zelf, die een allegaartje waren van lockdownverzet en complottheorieën tot kritiek op vaccinaties, 5G, Bill Gates en verplichte quarantaine. Dat veel protestgroepen de NOS dan wegzetten als brenger van fake news (wat de boze boeren overigens ook naar hartenlust deden) dat zet dan toch wel aan het denken. Afijn, in Den Haag is de rust weergekeerd. Het is goed dat er gedemonstreerd mag worden en het laatste woord is wat mij betreft nog niet gevallen over de rol van media in deze crisistijd.

Verlies

Een wonderlijke dag vandaag op Scheveningen. Precies om twaalf uur vanmiddag ging de Pier weer open, na bijna twee maanden dicht te zijn geweest. Ik wist het niet, en was toevallig een van de eerste bezoekers. Glundering en opgetogenheid alom bij het horecapersoneel dat zich nu voorbereidde op take-away en echte opening van hun zaak. Het was nog zeer rustig, die eerste uren, maar wat was het heerlijk om weer over het bovendek te kunnen lopen met de wind in je haren. Eenrichtingsverkeer, dat wel. Bovenlangs heen, onderlangs terug, prima te doen. Maar dan, zo’n twee kilometer verderop, bij die andere pier, een gemeenschap in rouw. Vijf jonge mannen in de bloei van hun leven verzwolgen door de zee op een prachtige avond in mei. Niet te beschrijven. Niet te bevatten. Tientallen boeketten bloemen werden vandaag bij surfclub The Shore neergelegd, terwijl even verderop helikopters van kustwacht en politie bleven zoeken naar het lichaam van het vijfde slachtoffer dat nog niet is gevonden. In het zand overal groepjes van rozen, en vrienden en familie die steun zoeken bij elkaar. Wat een verdriet. Wat een groots verlies in zulke stralende dagen.

 

Stille zaterdag

Wie had dat een paar maanden geleden ooit kunnen bedenken? Dat ik op een mooie zaterdagochtend rond tien uur volledig alleen op het Haagse Binnenhof zou zijn? En niet een minuutje alleen, maar vijftien lange minuten, terwijl er slechts heel af en toe een fietser van de ene poort naar de andere rolde. Geen beveiligers, geen marechaussee, geen journalisten, maar bovenal: geen toeristen. Gewoon helemaal niemand. Ik ben op de trappen van de Ridderzaal gaan zitten en heb enkel gekeken. Naar al die verschillende bouwstijlen op, naast, door en onder elkaar, die samen een vreemdsoortige, maar toch wonderlijke eenheid vormen. En ik heb gemijmerd. Gedacht aan al die historische momenten die zich daar voor mijn neus in de loop van vele jaren hebben afgespeeld. Van de onthoofding van Van Oldenbarnevelt op krap een meter bij mij vandaan tot en met de vele woelige protesten waarbij het hele plein werd bezet in jaren dat dat nog was toegestaan. En nu was er alleen stilte, volledige stilte. En een prachtig blauwe lucht. En ondertussen besefte ik dat we ook nú weer geschiedenis aan het schrijven zijn. Ook deze periode gaat in de archieven komen. Een Binnenhof zonder Japanners, Chinezen en selfiesticks, met slechts één fotografe die op de mooiste zaterdag in de maand het hele rijk voor haar alleen heeft.

Extreem helder water in de Hofvijver; ook staat het zeer laag.

Thuishaven

Gisteravond laat stond ik op mijn balkon. De lucht was zacht, warm, geen zuchtje wind. Ik keek naar beneden waar ik strakgeverfde schuttingen, verse bloemperkjes en nieuwe bankjes zag. De tuintjes van de buren varen wel bij deze wereldvreemde tijd. Ik zag ook sterren, heel veel sterren. Ergens in het westen, een klein beetje noord, stond een felle. Ik pakte de Google Sky-app erbij. Venus was het, de avondster, wat een fonkeling! Boven mijn hoofd stond de Grote Beer. Het was prachtig. Ik moest denken aan wat ik eerder op de dag had gelezen over de bark Europa, het klassieke zeilschip dat zijn thuishaven heeft in Scheveningen. De bemanning was een paar weken geleden de zuidelijkste stad van Argentinië binnengevaren, Ushuaia, toen de coronacrisis uitbrak. Ze moesten twee weken in quarantaine en bleken daarna nergens meer te mogen aanmeren. Uiteindelijk besloten ze terug te varen naar Nederland. Zonder motor, op de zeilen, omdat bijtanken nergens meer mogelijk is. Naar verwachting tweeënhalve maand onderweg, net als de oude ontdekkingsreizigers. Wat een avontuur! Vroeger zouden ze op de sterren hebben gevaren. Nu zijn er moderne navigatie-instrumenten. En satellieten, die even voorbij de Falklandeilanden in groten getale over hun schip heen trokken. Ik zag gisteren geen enkele satelliet, zelfs geen enkel vliegtuig. Alleen de maan en heel veel sterren, waaronder die ene felle. En ergens, achter de huizen aan de overkant, de haven van Scheveningen waar de bark na 10.000 zeemijlen straks hopelijk weer veilig binnenvaart.

Foto: de bark Europa (eigen foto)

Volg de route van het schip
Volg via Facebook het leven aan boord

 

 

Lonely planet

Na drie jaar intensief fotograferen op Scheveningen, een boek over de badplaats en meerdere exposities, leek het me een goed plan de bakens eens te verzetten. De blik een andere kant op, de focus op iets nieuws. Het lot besliste echter anders. Na bijna twee weken thuiszitten en bijkomen van alle wereldveranderende gebeurtenissen, van ups and downs, van een lege agenda, een lege portemonnee (het komt goed!) en een vol hoofd, voelde ik opeens een enorme drang opnieuw naar het strand te gaan om deze periode, deze nu al historische tijd, vast te leggen in al zijn eenzaamheid en verstilling. De badplaats anno nu is alsof je een schilderij van Hopper binnenstapt. Alsof je je in een parallelle werkelijkheid bevindt. Onder een strakblauwe lucht staan tientallen strandtenten die afgelopen maand met man en macht zijn opgezet te vereenzamen in de warme voorjaarszon. Rood met witte afzetlinten blokkeren de opgangen, tafels en stoelen staan roerloos gestapeld in een hoek. Een enkele eigenaar pakt nog de kwast of schuurmachine om zijn inboedel een likje te geven, maar het voelt ijdel en vergeefs. De Pier en het reuzenrad zijn gesloten, de draaimolen gestopt met draaien en de meeuwen beginnen hun eigen ontlasting te eten. De zon schijnt uitbundig en toch wandelen maar weinig mensen over de boulevard. De restaurants zijn gesloten, de bankjes bijna verlaten. Een enkele wandelaar rust er uit, hoofd achterover in de zon, even de sores vergeten. De anderhalve meter afstand is geen probleem op een lege planeet. Een enkele kiosk is nog open, maar de verkoop is minimaal. De enigen die nog actief zijn, zijn de bouwvakkers die de boulevard gereed maken voor betere tijden. En die zullen er komen. Maar voorlopig is het stil, onwerkelijk stil op het strand.