Ik heb het niet bijgehouden, maar als ik had geturfd hoe vaak ik afgelopen maanden op internet de constructies jij bepaald, hij bepaald en wie bepaald (dat) ben tegenkomen, dan had ik nu een notitieblok vol gehad. Het wemelt ervan: in statusupdates van vrienden op Facebook, op discussiefora, maar ook op websites van bedrijven (jij bepaald je doel; jij bepaald je tempo). En soms zelfs op die van gerenommeerde organisaties, zoals de ANVR, de brancheorganisatie voor de reiswereld. Ai!
Waarom gaat het zo vaak fout?
Allereerst: het moet natuurlijk bepaalt met een ‘t’ zijn: hij bepaalt, zij bepaalt, wie bepaalt dat. En daar is een heel simpele regel voor: stam van het werkwoord + t. Altijd, zonder uitzondering. Jij, hij of zij, jantje, pietje of klaasje krijgen nóóit een ‘d’ achter de stam in de tegenwoordige tijd. Altijd een ‘t’.
En toch gaat het honderdduizend keer mis. ‘Slecht taalonderwijs’ hoor ik nu mijn ouders’ generatie denken. Ze leren niet meer spellen tegenwoordig. De docenten kunnen het zelf niet meer, laat staan hun leerlingen. Het medium internet, zouden wij dertigers zeggen. Alles gaat snel en haastig, de informatiestroom is zo groot en het gebruik van social media zo laagdrempelig dat je jezelf geen tijd gunt je eigen teksten goed na te lezen. Of er het nut gewoon niet van inziet.
Maar in dit geval speelt er meer. Dat woordje bepaalt/d is een eigenaardig ding. De constructie met de ‘d’ bestaat namelijk ook en wordt ook nog eens veelvuldig gebruikt. Als voltooid deelwoord (de jury heeft bepaald wie er heeft gewonnen) maar ook als bijvoeglijk naamwoord (een bepaald recept) of als bijwoord (dat is bepaald geen vetpot). Ofwel: grote kans dat iemand de vorm met de ‘d’ veel vaker ziet dan de vorm met de ‘t’ en dat dát woordbeeld blijft hangen. Vergelijk: niemand zal schrijven hij werkd. Waarom niet? Omdat dat plaatje niet bestaat. In geen enkele vervoeging.
En dan is er nog iets. Het gaat niet af en toe fout op internet. Het gaat héél vaak fout. Laat Google voor de grap een auto-aanvulling doen. Vul in: wie bepaal… En wat maakt onze zoekmachinereus daarvan?
wie bepaald dat…
wie bepaald het geslacht…
wie bepaald WOZ waarde…
En geef maar eens wie bepaald tussen aanhalingstekens in. Welgeteld 37.000 foutieve resultaten. En dat is dan nog slechts met het onderwerp ‘wie’. Als je het zo vaak fout ziet online, is het ook niet gek als je het zelf fout gaat doen. Sterker nog: het gebeurt gewoon, zonder dat je het wilt! Als je op een dag 20 keer hij bepaald bent tegengekomen, schrijf je het de 21e keer ook zo. Let maar op!
Ik ga er zelf ook in mee. En dat baart me zorgen. Ooit komt het moment dat ik, de taalpurist, zelf óók een keer jij bepaald ga schrijven. Misschien komt die dag morgen al, of overmorgen. En met een beetje geluk kan ik het dan nog net op tijd wegpoetsen. Maar het kan ook voor altijd in de hongerige zoekmachinemaag terecht komen en verantwoordelijk zijn voor foutief resultaat 25.001 dat wordt uitgebraakt.
Dus lieve lezers, hier komt een noodkreet: eer je spelling, check je posts voor je ze op een forum plaatst, vraag advies als je twijfelt en doe het goed!
Want anders bestaat het internet in de toekomst alleen nog maar uit dit soort pagina’s.
En als je dan toch een keertje de mist in gaat…Vooruit, doe het dan ook maar goed fout. Zoals op Marktplaats:
Te koop, prachtig wandmeubel, nauwelijks beschadigingen. Verkeerd in zeer goede staat.
Dan kan ik er tenminste nog om lachen!
Haagse praatjes 
Hallo Sandra c.q. geachte taalpuriste,
Allereerst de melding dat ik je taalstukjes met heel veel plezier lees. Op een leuke, grappige manier over dagelijkse wetenswaardigheden schrijven, en, als klap op de vuurpijl, ook nog foutloos, is niet iedereen gegeven. Derhalve: Hulde!!
Maar…..
Het spijt me je te moeten melden dat taal m.i. ooit is uitgevonden om te communiceren, om gedachten te uiten, ideeen over te brengen, kortom, die hele taal-rimram. En laat nu schriftelijk weergegeven taal, zelfs met taalfouten doorspekt, volledig voldoen aan deze doelstelling! Het gebeurd (grapje!) nl. vrijwel nooit dat iemand een ander niet begrijpt omdat hij zich bij schriftelijke taaluitingen bezondigt aan een onjuist taalgebruik. Derhalve stel ik voor, dat iedereen, die in de buurt van begrijpelijk Nederlants (weer grapje) blijft, zich geen moment hoeft in te spannen om toch maar energie te steken in het “zuiver” schrijven. Temeer omdat er zat mensen zijn, die daar geen aanleg c.q. talent voor hebben. Helaas valt dat bij taal heel erg op, want zelfs anno nu moet je op facebook, twitter, enz. schriftelijk aan de bak! Derhalve hebben mensen zonder talent voor voetballen, of voor kunstschilderen of voor pingpongen, grote mazzel, want je ken (laatste grapje) dat aan de buitenkant niet zien. En die mensen zijn ook niet van plan om iets te ondernemen waaruit zou blijken dat zij voor een van deze vaardigheden duidelijk de aanleg missen. Maar schriftelijk taalgebruik, daar is helaas vrijwel geen ontkomen aan.
Hoewel ik volledig onderschrijf, dat foutloos schrijven, zie Groot Nationaal Dictee der Nederlandse Taal, een hele leuke hersengymnastiek oplevert, gelijk bijv. schaken en Mahjong. En dus ook voor het uitzoeken van “bepaald” en “onbepaalt”.( Dit laatste dus zonder paaltjes eromheen.)
Overigens ben ik van mening, (zie Cato Maior circa 200 v.Chr.,) dat, gezien de moeite die velen moeten doen om in de buurt van foutloze schriftelijke taalexpressie te geraken, vanaf heden, taalfouten waar dan ook, toegestaan moeten worden.
M.i. heeft dit als bonus dat dit veel leukere en interessantere dagbladen en tijdschriften oplevert.
hoogachtend,
of:,
met vr.gr.:
A3 Huisman ‘s-Gravenhage. (Een, van je ongetwijfeld vele fans)
Ps.: Er zijn uitzonderingen nodig, zoals bij rechtszaken, wetsartikelen, e.d. maar ik stel voor dat er daar “vertalers” komen, die “gewoon” Hollands (lees: foutrijke poezie en/of proza) vertalen in foutloos Nederlands en de uitspraak of conclusie o.i.d. weer “terugvertalen” naar een foutenfestival.
Beste A3, een prachtige discussie over de scheiding van vorm en inhoud! Zolang de inhoud maar goed(bedoeld) is, doet de vorm er niet toe. Daar kunnen we een heel nieuw topic over starten! Maar om in jouw taalstraatje te blijven, bij deze een tip: lees eens een middagje fora waar 12-22 jarigen op actief zijn, waar het stikt van de taal-en spelfouten, afkortingen, straattaal en andere onleesbare chaos. En vertel me dan eens hoe lang je erover doet om die abracadabra te ontcijferen. Ik zeg je: structuur en regeltjes hebben nut. Laat de spelling een paar jaar vrij en uiteindelijk zal iedereen (en die pubers het hardst!) roepen om regels omdat ze horendol worden van de toegestane mogelijkheden.
Met dank overigens voor de complimenten en hartelijke groet!
Beste Sandra,
Er zit m.i. een aardig verschil tussen taalfouten toestaan en “de vorm doet er niet toe.” Het is duidelijk dat een tekst in het Chinees voor velen onleesbaar is. Goedbedoelde inhoud en de vorm doet er niet toe, is een aardige oprekking van mijn stelling. Nee, taalfouten dienen op een of andere manier in de “buurt” van leesbaar Nederlands blijven.
Hierbij een voorbeeld wat ik bedoel en toch met aardig wat taalfouten en niet “doet er niet toe.”:
Het sijhcnt neit zeeovl uit te meakn in wleke vrolgode de letrtes van een worod satan. Als de eestre en de ltatsae letetr op de jsitue paatls saatn kun je de mesete wreoodn zednor peobmerln leezn. Dit kmot ddaorot je hrneesen geen aarpte ltretes leezn, maar hlee woredon.
Ook wat betreft afkortingen en straattaal loop je me te snel. Taalfouten en afkortingen-en-straattaal zijn m.i. twee verschillende zaken. Ik kan de tweets en sms’jes e.d. vaak ook niet meer goed ontcijferen.
Overigens geef ik toe dat ik een aardig probleem heb met hoeveel taalfouten ik nog aanvaardbaar vind. Je hebt absoluut een punt daarmee. Ik zou het niet weten, maar ik weet wel dat een heleboel mensen het plezierig zouden vinden, als hun sollicitatiebrief ook taalfouten zou mogen bevatten, zodat deze brief, na de eerste twee taalonjuistheden niet onmiddellijk terzijde wordt gelegd.
Overigens ben ik van mening, (zie Cato Maior circa 200 v.Chr.,) dat, gezien de moeite die velen moeten doen om in de buurt van foutloos schrijven te geraken, op de basisschool al, een fikse hoeveelheid leuke tijd vrijkomt voor kinderen die duidelijk geen aanleg voor spelling e.d. hebben en toch moeten leren dat “onmiddellijk” met twee lakentjes en twee dekentjes geschreven dient te worden.
Met dank voor je uitgebreide antwoord.
Vriendelijke groet en een mooie dag toegewenst!
Ps.Zelfs Google onderschrijft volledig mijn stelling!! Fout ingetypte woorden worden verbeterd met:”Je bedoelde waarschijnlijk…..”
Dus daar geen zorgen om taalfouten. Het komt toch wel goed.
Jazeker komt het goed! Want in de toekomst typen we niet meer, maar praten we gewoon tegen onze smartphone, tablet of pc en verschijnt ons gebroddel direct foutloos op scherm. En nog verder in de tijd dénken we slechts onze gedachten en staan ze al direct online of op papier. Dan hebben we Cato Maior niet meer nodig en mogen al die kindertjes de hele dag gewoon lekker spelen! 😉
purist…jurist…purist…jurist…purist…spel met 1 letter…;-)
Hallo Sandra! Ben blij me je oproep. Ik kan nu al de sms’jes en apps van mijn ‘broertje’ van eind twintig niet meer lezen. En zonder regels gaan we een boel woorden missen. Het ‘mijn’ is denk ik het eerste slachtoffer. Maar ik zal ‘me’ best doen dat te voorkomen 😦
Complimenten voor je stukjes…..
Hajé
Goed taalonderwijs wordt verdrongen door de kennelijke noodzaak aan ontwikkeling in de breedte. Daar beginnen ze in het onderwijs al (veel te?) vroeg mee. Ik zie het niet alleen in artikelen die ik lees op het internet, dat niemand de spellingsregels van zijn eigen taal meer kent. Ik hoor het ook: het Nederlands (ook in het nieuws) klinkt steeds platter en onzorgvuldiger. Terug naar het Polygoon-Nederlands? Als dat zou kunnen.